για το anatropi2020.gr
Ήταν "φούσκα" τα media; Η ερώτηση δεν χρειάζεται απάντηση. Δεν υπάρχει κανένας σοβαρός παρατηρητής του ελληνικού μιντιακού συστήματος που να μην παραδέχεται, πλέον, πως η βιομηχανία (;) των μέσων ενημέρωσης μετά το 2010 είναι ότι ήτν η κλωστοϋφαντουργία της δεκαετίας του '90.
Με μία διαφορά, όμως: η κλωστοϋφαντουργία της ΜΑΚΛΩ, του Λαναρά, του Δούδου και της Νάουσας υπήρξε, κάποτε, μία παραγωγική βιομηχανία. Και κατέρρευσε, όταν, το μετάξι έγινε συνθετικό και οι κινέζοι βρήκαν ευκολότερους και φθηνότερους τρόπους από τα προϊόντα που παρήγαγαν οι ηλεκτρικοί αργαλειοί.
Τα media ουδέποτε υπήρξαν παραγωγικά, με επιχειρηματικούς όρους.
Οι ιδιοκτήτες τους ήταν, συνήθως, μεταπράτες της διαπλοκής και οι (μεγαλο)δημοσιογράφοι διαμεσολαβητές για να φθάνουν γρηγορότερα και με μεγαλύτερη υπεραξία -συνήθως υπερκοστολογημένη- οι κρατικές προμήθειες και τα έργα του Δημοσίου στα εγχώρια καρτέλ.
Το 2009 ήταν η τελευταία χρονιά που άξιζε κανείς να συντηρεί ένα μέσο ενημέρωσης.
Πρώτον, γιατί υπήρχαν ακόμα προμήθειες και έργα και, δεύτερον, διότι υπήρχε προς διανομή, ακόμα, κρατική διαφήμιση.
Μέχρι τότε, όμως, ουδείς έλεγε την αλήθεια. Χορτασμένοι δημοσιογράφοι (με τρεις και τέσσερις δουλειές- κάποιες εξ αυτών κρατικές...) και "αφεντικά" που είχαν χίλιους λόγους να ασκούν το εκβιαστικό PR σε υπουργούς και κυβερνήσεις. Και οι τελευταίοι είχαν, φυσικά, χίλιους λόγους να επιδιώκουν την "προστασία" των πρώτων...
Αν είχε κανείς το σθένος να διηγηθεί πόσοι δημοσιογράφοι- απεσταλμένοι επισκέπτονταν καθημερινά τα υπουργικά γραφεία για να ζητήσουν (ή να εκβιάσουν) δουλειές υπέρ των ιδιοκτητών ΜΜΕ, θα μπορούσε να σκιαγραφήσει πιστά τι ήταν η μιντιακή "φούσκα" και να εξηγήσει γιατί έσπασε με πάταγο.
Κι αν μπορούσε κάποιος "γενναίος" να αποκαλύψει πως συμφωνήθηκε ο δανεισμός πολλών ΜΜε από τράπεζες και πόσα απ΄ αυτά τα δάνεια κατέληξαν σε προσωπικούς λογαριασμούς εκδοτών στο εξωτερικό, θα μπορούσε εύκολα να ερμηνεύσει το φαινόμενο της "φούσκας".
Προφανώς το "τανγκό θέλει δύο..." και πίσω από κάθε "ευέλικτο" εκδότη ή μεγαλοδημοσιογράφο υπάρχει ένας πρωθυπουργός, υπουργός, βουλευτής ή αρχηγός κόμματος εν...πρωθυπουργική αναμονή που προσφέρεται να παίξει το παιχνίδι. Ενίοτε να ορίσει και τους κανόνες.
Η κατάρρευση της εγχώριας media empire (ενίοτε βλαχομπαρόκ, κακόγουστης και μαφιόζικης) δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Η οικονόμική κρίση, η αδυναμία περαιτέρω δανεισμού από τις τράπεζες, η απουσία κρατικής διαφήμισης και η καταβύθιση των διαφημιστικών budget του ιδιωτικού τομέα, μαζί με τα "λουκέτα" σε κραταιές έως πρότινος διαφημιστικές εταιρείες, αποκάλυψε, απλώς, ότι ...ο βασιλιάς ήταν γυμνός.
Μόλις τώρα αρχίζουμε και καταλαβαίνουμε πως σχεδόν κανένα ΜΜΕ δεν ανήκει στον ιδιοκτήτη του. Είτε ανήκει, έμμεσα και λόγω του υπερδανεισμού, σε τράπεζες, είτε εξαρτάται από άλλους επιχειρηματίες, συνήθως εφοπλιστές, που έχουν ακόμα χρήμα να διαθέσουν (λόγω ματαιοδοξίας, ή για να λάβουν θέση για όσα επίκεινται).
Όπως συμβαίνει, όμως, και αλλαχού, η κατάρρευση των media δεν συνοδεύτηκε και από την κατάρρευση των "παικτών".
Όταν διοικείς έναν Όμιλο με 250 εκατ. δανεισμό -τα οποία ποτέ δεν θα αποπληρώσεις- και διαθέτεις σε λογαριασμούς στο εξωτερικό, ακίνητα ή έργα τέχνης, πάνω από 500 εκατ., τότε, είναι προφανές, πως είσαι έξυπνος (!) και κάποιοι άλλοι βλάκες.
Όταν κουβαλάς στην πλάτη μερικές ποινικές διώξεις, ή ελέγχεσαι για "βρώμικο χρήμα", ή ακόμα και οι πέτρες γνωρίζουν -αλλά δεν μπορούν να αποδείξουν, όπως ομολογούσε, προ ημερών, και ο Θ. Πάγκαλος και παλαιότερα ο Απ. Κακλαμάνης- ποιοί επιχειρηματίες "λύγισαν" στις επιθέσεις σου, και, παρόλα αυτά, συνεχίζεις να είσαι αυστηρός κριτής των πάντων, με ελεύθερη πρόσβαση παντού και τηλεοπτικές περγαμηνές, τότε δεν υπάρχει μόνο κάτι σάπιο στη Δανιμαρκία αλλά ολόκληρη η Δανιμαρκία ζέχνει σαπίλα και γάγγραινα.
Το χειρότερο, όλων, όμως, είναι ότι η προσοχή εστιάζεται σ αυτούς που πεθαίνουν και όχι σε εκείνους που προκλητικά εξακολουθούν να βασιλεύουν.
Γιατί, για παράδειγμα, να είναι κλειστή εδώ και 70 ημέρες η Ελευθεροτυπία και να επιβιώνουν τα σαπρόφυτα;
Πως και γιατί συνεχίζουν να εκδίδονται εφημερίδες που πωλούν 200, 500, ή 2000 φύλα και δεν μπορούν να επιβιώσουν άλλοι;
Γιατί πέφτουν όλοι να φάνε τον Κωστόπουλο -ναι, τον Μέγα Μάγιστρο του εγχώριου διεφθαρμένου life style αλλά, σε κάθε περίπτωση, αυτοδημιούργητου μέχρι ένα ορισμένο σημείο- και ξεχνούν όλους εκείνους που συνωστιζόταν για ένα casting μοντέλων της ΙΜΑΚΟ και έσπευδαν να επενδύσουν χρήμα για να είναι... πρώτη ξαπλώστρα πίστα στην Ψαρρού;
Πως ξεχάστηκαν τόσο εύκολα εκείνοι που εκχωρούσαν σελίδες των εφημερίδων τους για να προβάλλονται τα στρατηγικά πλεονεκτήματα μαχητικών αεορσκαφών, υποβρυχίων και τεθωρακισμένων;
Και που είναι όλοι εκείνοι οι όψιμοι Τσε που κάνουν Χριστούγεννα με τραπεζίτες και εφοπλιστές στη Megeve και την Coursevel;
Το κρίσιμο θέμα, λοιπόν, με τα ελληνικά media δεν είναι το ότι έσπασε η "φούσκα". Είναι όλες εκείνες οι "φούσκες" που δεν έχουν σπάσει ακόμα και, απ΄ οτι φαίνεται, είναι έτοιμες να ορίσουν τους κανόνες του παιχνιδιού στην περίοδο της κρίσης.
Να επιβάλλουν συμμαχικές κυβερνήσεις, να μοιράσουν το παιχνίδι των αποκρατικοποιήσεων, να σηκώσουν τη σημαία των μνημονίων, να προστατεύσουν εγκληματίες και να καλύψουν τα νέα μεγάλα σκάνδαλα.
Το ότι που και που δίνεται βορά στο πλήθος καμιά Μάνια ή κανένας Κωστόπουλος (αν έχει και story η υπόθεση ακόμα καλύτερα), ή κανένα ακόμα μικρότερο "ψάρι", τόσο καλύτερα. Κάποιοι ...διασκεδάζουν, νοιώθουν ότι ...εκδικούνται και ξεχνούν ευκολότερα τις ύαινες.
ΥΓ. Αν στην πολιτική ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ το φασιστικό "'ολοι μαζί τα φάγαμε", δυστυχώς, στα media, πολλές φορές συνέβη ακριβώς αυτό. Έχουμε όλοι ευθύνες που υποστηρίξαμε τη διαπλοκή και τα μέσα της και εγκαταλλείψαμε τους λίγους ειλικρινείς ή εκείνους που τσαλαβουτούσαν μόνοι τους χωρίς σοβαρές εξαρτήσεις. Εν τέλει, η επιλογή του μέσου που ακούει, διαβάζει ή βλέπει κανείς είναι πολιτική επιλογή. Ο καιρός της κρίσης δείχνει να αλλάζει κάποια πράγματα. Το γεγονός ότι ανεβαίνουν ραγδαία εκείνοι που αντιστέκονται (ακόμα κι αν υπήρξαν εν αγνοία, ή εν γνώση τους, μέρος του προηγούμενου προβλήματος) είναι καλό σημάδι. Για να έχει αποτέλεσμα όμως πρέπει οι μεν να συνεχίζουν να τους στηρίζουν και οι δε να συνεχίσουν να αντιστέκονται...
Μέχρι τότε, όμως, ουδείς έλεγε την αλήθεια. Χορτασμένοι δημοσιογράφοι (με τρεις και τέσσερις δουλειές- κάποιες εξ αυτών κρατικές...) και "αφεντικά" που είχαν χίλιους λόγους να ασκούν το εκβιαστικό PR σε υπουργούς και κυβερνήσεις. Και οι τελευταίοι είχαν, φυσικά, χίλιους λόγους να επιδιώκουν την "προστασία" των πρώτων...
Αν είχε κανείς το σθένος να διηγηθεί πόσοι δημοσιογράφοι- απεσταλμένοι επισκέπτονταν καθημερινά τα υπουργικά γραφεία για να ζητήσουν (ή να εκβιάσουν) δουλειές υπέρ των ιδιοκτητών ΜΜΕ, θα μπορούσε να σκιαγραφήσει πιστά τι ήταν η μιντιακή "φούσκα" και να εξηγήσει γιατί έσπασε με πάταγο.
Κι αν μπορούσε κάποιος "γενναίος" να αποκαλύψει πως συμφωνήθηκε ο δανεισμός πολλών ΜΜε από τράπεζες και πόσα απ΄ αυτά τα δάνεια κατέληξαν σε προσωπικούς λογαριασμούς εκδοτών στο εξωτερικό, θα μπορούσε εύκολα να ερμηνεύσει το φαινόμενο της "φούσκας".
Προφανώς το "τανγκό θέλει δύο..." και πίσω από κάθε "ευέλικτο" εκδότη ή μεγαλοδημοσιογράφο υπάρχει ένας πρωθυπουργός, υπουργός, βουλευτής ή αρχηγός κόμματος εν...πρωθυπουργική αναμονή που προσφέρεται να παίξει το παιχνίδι. Ενίοτε να ορίσει και τους κανόνες.
Η κατάρρευση της εγχώριας media empire (ενίοτε βλαχομπαρόκ, κακόγουστης και μαφιόζικης) δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Η οικονόμική κρίση, η αδυναμία περαιτέρω δανεισμού από τις τράπεζες, η απουσία κρατικής διαφήμισης και η καταβύθιση των διαφημιστικών budget του ιδιωτικού τομέα, μαζί με τα "λουκέτα" σε κραταιές έως πρότινος διαφημιστικές εταιρείες, αποκάλυψε, απλώς, ότι ...ο βασιλιάς ήταν γυμνός.
Μόλις τώρα αρχίζουμε και καταλαβαίνουμε πως σχεδόν κανένα ΜΜΕ δεν ανήκει στον ιδιοκτήτη του. Είτε ανήκει, έμμεσα και λόγω του υπερδανεισμού, σε τράπεζες, είτε εξαρτάται από άλλους επιχειρηματίες, συνήθως εφοπλιστές, που έχουν ακόμα χρήμα να διαθέσουν (λόγω ματαιοδοξίας, ή για να λάβουν θέση για όσα επίκεινται).
Όπως συμβαίνει, όμως, και αλλαχού, η κατάρρευση των media δεν συνοδεύτηκε και από την κατάρρευση των "παικτών".
Όταν διοικείς έναν Όμιλο με 250 εκατ. δανεισμό -τα οποία ποτέ δεν θα αποπληρώσεις- και διαθέτεις σε λογαριασμούς στο εξωτερικό, ακίνητα ή έργα τέχνης, πάνω από 500 εκατ., τότε, είναι προφανές, πως είσαι έξυπνος (!) και κάποιοι άλλοι βλάκες.
Όταν κουβαλάς στην πλάτη μερικές ποινικές διώξεις, ή ελέγχεσαι για "βρώμικο χρήμα", ή ακόμα και οι πέτρες γνωρίζουν -αλλά δεν μπορούν να αποδείξουν, όπως ομολογούσε, προ ημερών, και ο Θ. Πάγκαλος και παλαιότερα ο Απ. Κακλαμάνης- ποιοί επιχειρηματίες "λύγισαν" στις επιθέσεις σου, και, παρόλα αυτά, συνεχίζεις να είσαι αυστηρός κριτής των πάντων, με ελεύθερη πρόσβαση παντού και τηλεοπτικές περγαμηνές, τότε δεν υπάρχει μόνο κάτι σάπιο στη Δανιμαρκία αλλά ολόκληρη η Δανιμαρκία ζέχνει σαπίλα και γάγγραινα.
Το χειρότερο, όλων, όμως, είναι ότι η προσοχή εστιάζεται σ αυτούς που πεθαίνουν και όχι σε εκείνους που προκλητικά εξακολουθούν να βασιλεύουν.
Γιατί, για παράδειγμα, να είναι κλειστή εδώ και 70 ημέρες η Ελευθεροτυπία και να επιβιώνουν τα σαπρόφυτα;
Πως και γιατί συνεχίζουν να εκδίδονται εφημερίδες που πωλούν 200, 500, ή 2000 φύλα και δεν μπορούν να επιβιώσουν άλλοι;
Γιατί πέφτουν όλοι να φάνε τον Κωστόπουλο -ναι, τον Μέγα Μάγιστρο του εγχώριου διεφθαρμένου life style αλλά, σε κάθε περίπτωση, αυτοδημιούργητου μέχρι ένα ορισμένο σημείο- και ξεχνούν όλους εκείνους που συνωστιζόταν για ένα casting μοντέλων της ΙΜΑΚΟ και έσπευδαν να επενδύσουν χρήμα για να είναι... πρώτη ξαπλώστρα πίστα στην Ψαρρού;
Πως ξεχάστηκαν τόσο εύκολα εκείνοι που εκχωρούσαν σελίδες των εφημερίδων τους για να προβάλλονται τα στρατηγικά πλεονεκτήματα μαχητικών αεορσκαφών, υποβρυχίων και τεθωρακισμένων;
Και που είναι όλοι εκείνοι οι όψιμοι Τσε που κάνουν Χριστούγεννα με τραπεζίτες και εφοπλιστές στη Megeve και την Coursevel;
Το κρίσιμο θέμα, λοιπόν, με τα ελληνικά media δεν είναι το ότι έσπασε η "φούσκα". Είναι όλες εκείνες οι "φούσκες" που δεν έχουν σπάσει ακόμα και, απ΄ οτι φαίνεται, είναι έτοιμες να ορίσουν τους κανόνες του παιχνιδιού στην περίοδο της κρίσης.
Να επιβάλλουν συμμαχικές κυβερνήσεις, να μοιράσουν το παιχνίδι των αποκρατικοποιήσεων, να σηκώσουν τη σημαία των μνημονίων, να προστατεύσουν εγκληματίες και να καλύψουν τα νέα μεγάλα σκάνδαλα.
Το ότι που και που δίνεται βορά στο πλήθος καμιά Μάνια ή κανένας Κωστόπουλος (αν έχει και story η υπόθεση ακόμα καλύτερα), ή κανένα ακόμα μικρότερο "ψάρι", τόσο καλύτερα. Κάποιοι ...διασκεδάζουν, νοιώθουν ότι ...εκδικούνται και ξεχνούν ευκολότερα τις ύαινες.
ΥΓ. Αν στην πολιτική ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ το φασιστικό "'ολοι μαζί τα φάγαμε", δυστυχώς, στα media, πολλές φορές συνέβη ακριβώς αυτό. Έχουμε όλοι ευθύνες που υποστηρίξαμε τη διαπλοκή και τα μέσα της και εγκαταλλείψαμε τους λίγους ειλικρινείς ή εκείνους που τσαλαβουτούσαν μόνοι τους χωρίς σοβαρές εξαρτήσεις. Εν τέλει, η επιλογή του μέσου που ακούει, διαβάζει ή βλέπει κανείς είναι πολιτική επιλογή. Ο καιρός της κρίσης δείχνει να αλλάζει κάποια πράγματα. Το γεγονός ότι ανεβαίνουν ραγδαία εκείνοι που αντιστέκονται (ακόμα κι αν υπήρξαν εν αγνοία, ή εν γνώση τους, μέρος του προηγούμενου προβλήματος) είναι καλό σημάδι. Για να έχει αποτέλεσμα όμως πρέπει οι μεν να συνεχίζουν να τους στηρίζουν και οι δε να συνεχίσουν να αντιστέκονται...
